İşte, bu devreler için en mevsuk kaynağımız olan İbn Bibi'deki kayıtlardan anlaşıldığı üzere, Paflagonya bölgesinin fatihleri, başarılarına mükâfaten Selçuklu sultanları tarafından ikta olarak verilen Kastamonu ve yöresinin sahihleri, Bizanslılara karşı daimi mücadelede bulunan Türkmenlerin sevk idarecileri olan Çoban ailesidir. Ailenin tesis ettiği Çoban oğulları emirliği bu bölgede Türk - Selçuk siyasî ve idarî ananelerini devam ettiren bir teşekküldür. Fakat emirliğin kuruluş safhaları hakkında tarihi kaynaklar açık bilgi vermektedir. Ancak İbn Bibi'nin "Hüsameddin Çoban Bey'in evlatları ve torunları zamanımıza kadar bu bölgede hükmederlerdi.

 

Bunlar babalarını öyle buldular ve onun izinde yürüdüler" kaydı emirliğin statüsü tâyin bakımından son derece ehemmiyeti haizdir. Bununla beraber Çobanoğulları emirliğinin varlığını XII. asrın sonlarına kadar geri götürebiliriz. Yazıcı - zade Ali Selçuk-name'sinde bu ailenin, oğuzların Kayı soyundan geldiğini söylemektedir. Bu gün için Yazıcı- zâde'nin bu iddiasının doğruluğunu teyid edecek elde hiçbir kat'i delil mevcut değilse de Kastamonu - Ankara bölgesinde bulunan büyük bir Kayı zümresinin varlığı Yazıcı - zâde'nin bu iddiasını kuvvetlendirmektedir.

 

Bu sebeple de Hüsameddin Çoban ailesinin bu bölgede bulunan Kayı topluluğuna mensup bulunduğu ve bu Kayı topluluğunun da Selçuklu devrinde Kastamonu - Ankara arasına yerleştirilen 30 000 çadırlık Türkmen grubuna dahil olduklarını söyleyebiliriz. Buna nazaran da Kayı toponomisinin Ankara'dan kuzeye doğru dağınık bir halde bulunmasını, Çoban - oğullarının bu bölgedeki siyasî faaliyetlerinin neticesi olarak kabul etmek mümkündür. İbn Bibi'nin Çoban ailesini bu bölgenin fatihleri olarak gösteren kaydı da böyle bir faraziyeyi, desteklemektedir.

​

YAŞAR YÜCEL- ÇOBANOĞULLARI MADDESİ