Atabey Gâzi Cami

 

Atabey Gâzi Cami; Kastamonu merkezinin batı yönünde bulunan kaleye yakın ve aynı adı taşıyan mahallede bulunmaktadır.

 

Kitabeye göre 670/1273 yılında inşa edilmiştir. Şimdi burada bir meseleyi de ele almak gerekir. Cami’nin kimin tarafından yaptırıldığı meselesi. Bu meseleyi Mehmet Behçet (1925) eserinde kendi düşüncelerini arz ederek meseleyi açığa kavuşturmak istemiştir.

 

Mehmet Behçet’in düşüncelerini özetlersek;

 

1. Behçet öncelikle Atabey kelimesinden yola çıkar ve bunun unvan olarak kullanıldığını ve bazı eserleri kaynak göstererek Kastamonu’nun atabeyinin Hüsamettin Çoban olduğun ifade eder. Fakat daha sonra tarihlendirmeden yola çıkarak Hüsamettin Çoban’ı eler.

2.  607/1210 tarihinde her halde pek yaşlı olması lazım gelen Hüsamettin Çoban’ın değil, hayat bilimim tamamen aydınlanmamış olan oğlu Alp Yörük’ün bile 672/1273 tarihinde hayatta bulunduğunu kabul etmek zordur, çünkü arada 60 senenin olduğunu ifade eder.

3. Bu cami Atabey Muzaffereddin Yavlak Arslan olduğunu ifade eder.

4. Cami içinde bulunan Türbe’nin, Camiyi yapan Atabey Muzaffereddin’e ait olması tarihin gidişine daha uygun düşeceğini savunur ve bu konuyu bu şekilde ispata çalışır.

 Behçet’in tarihlendirmelerinde muhtemelen yanlış olsa gerektir. Son yapılan araştırmalara göre Alp Yörük Bey ?/1284 yılları onun hükümdarlığını gösteriyor. Belki bu rakamlar kesinlik ifade etmez. Lakin mantıklı olan Alp Yörük Bey’in yaptırdığıdır. Bu yönde belge bilgi yoktur ancak varsayımlar üzerinden hareket edilmektedir.

 

Kitabesi;                                                                          www.kastamonutarihi.com

İnnemâ ya’muru mesâcidallâhi men âmene billahi velyevmil âhiri ve ekâmessalâte ve âtezzekâte ve lem yahşA illallah. Feasâ ülâike en yekûnu minel mühtedin.

Kâlennebiyyü alehisselâm: Men benâ mesciden lilllahi Teâlâ kemef hasi kutâtin. Benallahû Teâlâ ğurefen fil cenneti. Fi şühûri sene isnâ ve seb’îna ve sitte mie.

 

Manası:

Allah’ın mescitlerini ancak Allah’a ve ahiret gününe inanıp namaz kılanlar ve zekat verenler ve Allah’tan başkasından korkmayanlar imar ederler. İşte onlar doğru yolu bulanlardan olabilirler.

Peygamber aleyhisselam buyurdu ki: Bir kimse Allah rızası için kuş kafesi kadar bir mescit yaparsa Allahü teala da o kimse için cennette bir köşk yapar.

 

20 Recep 1560 tarihinde Atabey Gazi Camisinin tamiri için Mehmet Çavuş’un gönderildiğini görmekteyiz. (Bkz. BOA, A.{DVNSMHM.d..,3/970) bu tamirat 1562 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından gerçekleştirilmiştir. Bunun haricinde 1800 ve 1871 tarihlerinde de tamir edilmiştir.