Kastamonu'nun Cebrail mahallesinde bulunan cami, cümle kapısı üstündeki bir kitabeye göre Vezir Ferhad Paşa tarafından Seyfi Dede adında bir velinin isteği üzerine yaptırılmıştır. Kitabenin, "Arifin biri iki tarih-i ziba yazdı, Birisi hoşça bina ve biri de şuhça bina " şeklindeki son beytinin ikinci mısra ebced hesabına göre 967 ( 1559-60) yılını vermektedir. Bundan anlaşıldığına göre cami, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Şehzade Mehmed'in kızı Hüma Sulantan'ın eşi, Çatalca'da aynı adı taşıyan caminin de banisi olan Damad Ferhad Paşa tarafından yaptırılmıştır.

​

Kitabesinde;

Nâmiyle Seyfi Dede Halle Kutb-ı Urefâ

Kendüye Câmi-i zibâ için ettikde duâ

Hüsrev-i dehre vezir Hazret-i Ferhat Paşa,

Yaptu bu câmi şirin ve berin ve ziba,

Arifin biri, iki tarih-i Ziba yazdı.

Birisi hoşca binâ ve birde şuhça bina 967/1559 yazmaktadır.

​

Manası; "Ariflerin kutbu diye tanına Seyfi Dede nâmında birisi Vezir Ferhat Paşa'ya müracaat etti. Zaman Padişahınının (Kânûnî) veziri Hz. Ferhat Paşa bu camiyi çok güzel, pek yakışıklı ve yüksekçe yaptırdı. Bilginç bir adam iki güzel tarih yazdı. Birisi (Hoşça Bina), diğer (Şuhça Bina) 967/1559

​

Caminin  yapılmasından itibaren pek çok feyizli talihi varmiş ki, birkaç defa tamirat görmüştür. Nitekim caminin 1167/1757 tarihinde bir defa yenilenmiş olduğu şu kitabeden anlaşılmaktadır;

Ruhuna fatiha, Seyfi Dede gerçel er imiş,

Himmeti erdi bu harap camiyi kıldı ihya

Çıktı bir Arif dedi tarih-i bedi 

Hele tecdid-i bina oldu bu Ferhat Paşa Sene 1166/1757

​

​

​

Mimar Sinan'ın eserlerinin adını veren Tuhfetü 'l-mi'mari'de, Ferhad Paşa'nın Çatalca'daki çamiinin hemen arkasından "Cami-i şerif-i mezbur der Kastamoni" kaydı bulunduğuna göre her iki hayrat da aynı Ferhad Paşa için Mimar Sinan veya onun adına kalfalarından biri tarafından inşa edilmiştir. Fakat bu kayıt diğer tezkirelerde bulunmaz. Ancak Tezkiretü'l- ebniye'de camiler bölümünde kırk dokuz sıra numaralı Ferhad Paşa Camii 'nin yanlışlıkla Bolu'da gösterildiği anlaşılmaktadır. Ahmet Gökoğlu'nun bildirdiğine göre bir belge caminin 1231'de (1816) yeniden tamir edildiğini haber vermektedir. Yine bazı vakıf kayıtlarından, şehir merkezindeki bir hamamla çevredeki bazı arazilerin caminin evkafından olduğu öğrenilmektedir.

​

Ferhad Paşa Camii kesme taş duvarlı kare planlı bir binadır. Aslında kubbeli olduğu tahmin edilen caminin herhalde kubbesi yıkılmış olduğundan XVIII. yüzyıldaki tamirde üstü kiremit kaplı ahşap çatı ile örtülmüştür. 1950'den sonra da direklere dayanan bir son cemaat yeri inşa edilmiştir . Şerefe altı çıkmasının barok profilli olmasından minarenin de XVIII. yüzyıldaki tamir sırasında bu görünüşü aldığı tahmin edilmektedir.

​

Kaynaklar;

1-TDV İslam Ansiklopedisi Semavi Eyice, Ferhat Paşa Cami

2- Mehmet Behçet,(Çeviren:Musa s. Cihangir), Kastamonu Asar-ı Kadimesi, s.94-95

​